Ağır Ceza Mahkemesi Nedir? Görevleri ve Baktığı Davalar Nelerdir?
Türkiye’de ceza yargılaması sistemi içerisinde, en ciddi suçların yargılandığı ve en yüksek ceza yaptırımlarının uygulandığı mahkeme türü Ağır Ceza Mahkemesidir. Bu mahkemeler, belirli şartları sağlayan il ve ilçelerde kurulur ve adalet sisteminin temel taşlarından birini oluşturur.
Peki, Ağır Ceza Mahkemesi nedir? Hangi suçlara bakar? Nasıl kurulur ve nasıl çalışır? Tüm bu soruların cevaplarını detaylı bir şekilde inceleyelim.
Makalenin yazarına ait bilgiler aşağıdadır.
Ağır Ceza Mahkemesi Nedir?
Ağır Ceza Mahkemesi, kanunlarda öngörülen ceza miktarı bakımından en ağır suçlara bakan, ilk derece ceza yargılamasını yapmakla görevli olan mahkemedir.
Kuruluşu
Ağır Ceza Mahkemeleri, Adalet Bakanlığı’nın teklifi ve Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun (HSK) olumlu görüşü ile kurulur. Bu mahkemelerin kurulabilmesi için bölgenin sosyal, ekonomik, coğrafi ve demografik özellikleri dikkate alınarak değerlendirme yapılır. Genellikle nüfusu yüksek, dava yoğunluğu fazla olan illerde ve bazı ilçelerde bir veya birden fazla Ağır Ceza Mahkemesi bulunur.
Ağır Ceza Mahkemesi’nin Yapısı
Ağır Ceza Mahkemesi, bir başkan ve iki üye hâkimden oluşur. Yani, kararlar üç kişilik bir heyet tarafından alınır. Ayrıca, duruşmalarda Cumhuriyet savcısı da yer almak zorundadır.
Yargılama Heyeti
Başkan: Mahkemenin başkanıdır ve duruşmalara başkanlık eder.
Üyeler: Başkanla birlikte yargılama ve karar süreçlerine katılırlar.
Cumhuriyet Savcısı: Devlet adına iddia makamını temsil eder; suçlamaları yöneltir, delil sunar, cezai mütalaasını bildirir.
Ağır Ceza Mahkemesi duruşmaları, mahkeme heyetinin tam kadro ile katılımı olmadan yapılamaz. Yani başkan ve iki üyenin tamamı ile savcının hazır bulunması mecburidir.
Ağır Ceza Mahkemesi Hangi Suçlara Bakar?
Ağır Ceza Mahkemesi, kanunların ayrıca görevli kıldığı haller saklı kalmak üzere, ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarla ilgili davalara bakmakla görevlidir.
Ağır Ceza Mahkemesi’nin Baktığı Başlıca Suçlar:
Yağma (Gasp)
İrtikap
Resmi Belgede Sahtecilik
Nitelikli Dolandırıcılık
Hileli İflas
Kasten Adam Öldürme
İşkence
Cinsel Saldırı (Nitelikli Haller)
Çocukların Cinsel İstismarı
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti
Silahlı Örgüt Kurma, Yönetme veya Üye Olma
Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar
Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar
Terörle Mücadele Kanunu Kapsamına Giren Suçlar
İnsan Ticareti
Bu suçların ortak özelliği, toplum düzenini ve bireyin temel haklarını ağır şekilde ihlal etmeleri ve dolayısıyla ciddi ceza yaptırımlarına tabi olmalarıdır.
Ağır Ceza Mahkemesi’nin Görevleri Nelerdir?
Ağır Ceza Mahkemesi’nin temel görevi, kanunlarla belirlenen ağır suçlara ilişkin ceza davalarını görmek ve karara bağlamaktır. Ancak bu mahkemelerin yargısal faaliyetleri dışında bazı özel görevleri de vardır:
1. Yargılama Görevi
İddianamenin kabulünden sonra duruşma açar.
Delilleri toplar ve değerlendirir.
Tarafları (sanık, müdafi, müşteki, tanık) dinler.
Karar verir: Beraat, mahkûmiyet, ceza indirimi, erteleme, hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) gibi.
2. Tutukluluk Kararları Verme
Suçun niteliğine göre sanık hakkında tutuklama veya adli kontrol kararı verebilir.
Mevcut tutukluluğun devamına ya da tahliyeye karar verebilir.
3. Yargılamaya Hazırlık ve Usul İşlemleri
Tanık çağırma
Bilirkişi görevlendirme
Delil değerlendirme ve koruma kararları alma
Keşif işlemleri yapma
Yargılama Süreci Nasıl İşler?
Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılama süreci, Ceza Muhakemesi Kanunu’na (CMK) uygun şekilde yürütülür.
1. İddianamenin Kabulü:
Cumhuriyet Savcısı tarafından hazırlanan iddianame, mahkeme tarafından kabul edilirse yargılamaya başlanır.
2. Duruşmaların Yürütülmesi:
Sanıklar dinlenir, deliller sunulur, tanıklar çağrılır ve çapraz sorgular yapılır.
3. Karar Aşaması:
Tüm deliller ve savunmalar değerlendirildikten sonra mahkeme karar verir. Bu kararlar:
Kesinleşmemiş kararlar ilk derece kararlarıdır.
Taraflar bu kararlara karşı İstinaf Mahkemesi’ne başvurabilir.
İstinaf kararı da temyiz edilirse dosya Yargıtay’a gider.
Yorum